İnnovasyon kelimesi

Radikal Gazetesi Hakkı Devrim 22 Eylül 2006 yazısı, Dil Yaresi kutucuğu :

Dil Yâresi
# Meral Tamer kelimeyi Fransızca okunuşuyla inovasyon diye kullandı. Okurlarımdan Mehmet Sağlam itirazını ve teklifini yazdı: buluşum demek daha doğrudur; çünkü anlamında «yenilik» kadar «buluş» da var, dedi.
Dostlardan yeni teklifler geliyor. Tarih sırasıyla yazıyorum.
# Yusuf Ünler. «Kavram TÜBİTAK yayınlarında 1996'dan bu yana inovasyon veya yenilik, yenilikçilik kelimeleriyle karşılanıyor. TMMOB (Mimarlar) yayınlarında bunlara zaman zaman yenilenme de eklenir. Bence buluşum yerine, alışıla ve kullanılageldiği gibi, bu kavramların tümünü içeren yenileşim kelimesi kullanılmalıdır.
# Dr.Arif Suphi Önsal. (Almanya'da tıp doktorası yapıyor.) İnternette küçük bir araştırma yaptım. Kelime Latince innovare'den geliyor. İngilizce Oxford Sözlüğü'ne göre anlamları şöyle sıralanıyor: 1a.Yenilenme. 1b.Devrim. 2a.Herhangi bir şeyin doğasında veya modasında yapılan değişiklik. Yeni tanıtılan bir şey. Yeni bir uygulama, yöntem. 2b.Politik bir devrim, isyan. 3.(Hukuk) Bir zorunluluğun değiştirilmesi. 4.(Botanik) Bir kök veya daldan yeni bir sürgün çıkması. 5.(Ticaret) Pazara yeni bir ürünün sürülmesi; bu ürün. 6.Bir çeşit gardırop.
Çeşitli sözlüklerde anlamı, «Yeni olan veya farklı şekilde sunulan»; «Yeni şeylerin veya yöntemlerin sunumu» (Dictionary.com sitesi); «Yeni bir şeyin sunulması eylemi; sunulan yeni şey (American Heritage Sözlüğü); Almanca'daysa innovation olduğu gibi kullanılıyor veya «yenilenme» anlamına gelen erneuerung kelimesi tercih ediliyor.
Bence innovation icattan farklı olarak, var olan üzerinde yenilik yapma veya icat da içermesi gerekmediğinden Türkçe'de yenilenim kelimesiyle karşılanmalıdır.
# Kaan Benli. Mehmet Sağlam'ın buluşum teklifine katılmıyorum; o daha çok icadı çağrıştırıyor. Bence innovation kelimesinin Türkçe'deki tam karşılığı yenilik'tir. (Yenilik içinde «buluş» kavramını da bulundurur.) Yeni kelimeler üretme yerine sahip olduklarımıza hakkını vermeliyiz. Yenilik, çok şey anlatabilecek bir kelimedir.
Teşekkürler. (Sayın Doktor ben kıyamıyorum, siz biraz kısaltma alışkanlığı edinin lütfen!)
Bu uzunca Dil Yâresi'ne bakıp «Siz orada ne yapıyorsunuz» diyen varsa, hemen cevap verebilirim:
– Dil akademilerindeki terim komisyonlarının yapageldiği bir işi, okurlarım ve ben, hepinizin gözleri önünde, yani alenen deniyoruz.
Allah sayımızı artırsın!