Hadi hareket!

Türkçe'nin yaşadığı sıkıntılar, gönlünü ve kafasını bu işe vermiş, misyoner ruhlu yazarların biraraya gelip iyi bir ders çalışması ile çözülebilecek sanırım. Kesin doğrular olsa da dil gelişir ve yenilenir.

Şu biraz geride kalmış takıntılı sözlere geri dönmek istiyorum. Evet "tercihan" mı yoksa "tercihen" mi? Ben "tercihen"i kullanırım... Ses uyumu böyle doğru çünkü. Sanıyorum "tercih anı" yani son karar anı için bu tanım kullanıldı eskilerde ve zamanla son takı olan "ı" harfi düştü. Dolayısıyla tercihan oldu.

Peki "yemek yeyin" mi yoksa "yemek yiyin" mi dersiniz? Kök yemek olduğuna göre "yeyin" doğru değil mi? Ama yiyecek derken yeyecek dememişiz. Ses uyumu burada da karşımıza çıkmış ve kök değişmiş. Peki doğrusu hangisi? Ben, mesleğe başladığımda müşteriyle ilk kavgamı bu kelime uğruna yapmıştım. Ben hep "yeyin" dedim ve hâlâ da öyle derim.

İşte takıntılı olduğumuz bir konu daha; şapka durumu... Şapkalı çıkmak isteyen kelimelerle şapka atmayan yeni dönem yazarlar arasında süregelen bu tartışma nasıl sonuçlanacak? Ben şapkayı sevmesem de bazı sözcüklerin şapkaya ihtiyaç duyduğunu düşünürüm. Halamla karıştırmamaları için hâlâ, kışın yağanla karıştırmamaları için kâr derim. Ama lakin derken de başka lakin yok der, şapkayı atarım. Doğru mu?

Bir de şu birleşik kelimelerin ayrı ayrı yazılması meselesi var. Bana göre, birleşik kullanıldığında, tekil hallerinden farklı bir anlam ifade eden her kelime birleşik olmalı. Geçen gün bir yazar arkadaşımla bu konuyu tartıştık. Elimize aldığımız tüm yazım klavuzlarını karıştırdık (TDK dahil) hepsinde farklı gösterilen sözcükler de var.

Doğru bir kök üzerine oturtulan ve mesajını doğru veren her sözcük yazılımı/kullanımı beni etkiler. Yazar arkadaşlarımdan beklentilerim de o yöndedir.

Hatalar nasıl durdurulacak dersek, yeni yetişen gençlerin dile sahip çıkıp doğru kullanmalarını sağlamakla başlayabiliriz. Staj yapmaya gelen, yazarlık okuyan ya da gönlü yazarlıkta olan arkadaşlarıma bakıyorum da, çok büyük bir çoğunluğu en basit kuralları bile bilmiyor.

Yahu hakikaten bu işe ciddi ciddi eğilecek adamlara ihtiyaç var. Naapsak?